Віяланчэль ставіцца да струнным смычковым музычных інструментаў сямейства скрыпкі, таму асноўныя прынцыпы гульні і тэхнічна магчымыя прыёмы ў гэтых інструментаў падобныя, за выключэннем некаторых нюансаў. Будзем высвятляць, ці цяжка навучыцца гуляць на віяланчэлі з нуля, у чым асноўныя цяжкасці і як іх пераадолець пачаткоўцу віяланчэлісту.
падрыхтоўка
Першыя ўрокі будучага віяланчэліста нічым не адрозніваюцца ад пачатковых заняткаў іншых музыкаў: выкладчык падрыхтоўвае пачаткоўца да непасрэднай гульні на інструменце. Так як віяланчэль - даволі буйны музычны інструмент, які мае прыкладна 1,2 м у даўжыню і каля 0,5 м у самой шырокай - ніжняй - часткі корпуса, то гуляць трэба седзячы. Таму на першых уроках вучня навучаюць правільнай пасадцы з інструментам.
Акрамя гэтага, на гэтых жа ўроках вырабляецца выбар памеру віяланчэлі для вучня.
Выбар інструмента грунтуецца на узросце і асаблівасцях агульнага фізічнага развіцця юнага музыканта, а таксама на некаторых яго анатамічных дадзеных (рост, даўжыня рук і пальцаў).
Падводзячы вынік, на першых уроках навучэнец пазнае:
- канструкцыю віяланчэлі;
- на чым і якім чынам сядзець з інструментам пры гульні;
- як правільна трымаць віяланчэль.
Акрамя гэтага, ён пачынае вывучаць нотную грамату, асновы рытму і метра.
А яшчэ пару ўрокаў адведзена для навучання пастановак левай і правай рук. Левая рука павінна навучыцца правільна ахопліваць шыйку грыфам і перасоўвацца па грыфе уверх-уніз. Правай жа руцэ трэба будзе патрэніравацца з утрыманнем кія смычка. Праўда, гэта нялёгкая задача нават для дарослых, не кажучы ўжо пра дзяцей. Добра яшчэ, што для дзяцей смычок не такі вялізны, як у дарослых музыкаў (1/4 або 1/2).
Але і на гэтых уроках працягваецца вывучэнне нотнай граматы. Вучань ужо ведае гаму Да мажор і назвы струн віяланчэлі, пачынаючы з самай тоўстай: Да і Соль вялікай актавы, Рэ і Ля малой актавы.
Засвоіўшы першыя ўрокі, можна пераходзіць да практыкі - пачынаць вучыцца гуляць на інструменце.
Як навучыцца граць?
У плане тэхнікі гульня на віяланчэлі з-за яе вялікіх памераў складаней, чым на скрыпцы. Да таго ж з-за буйных корпуса і смычка некаторыя тэхнічныя рыскі, даступныя для скрыпача, тут абмежаваныя. Але ўсё роўна тэхніка гульні на віяланчэлі адрозніваецца вытанчанасцю і бляскам, да якіх ісці часам даводзіцца на працягу некалькіх гадоў рэгулярных заняткаў.
А навучыцца гуляць для хатняга музіцыравання не забараняецца нікому - гульня на віяланчэлі дастаўляе гуляюць сапраўдныя задавальненне, так як кожная струна на ёй мае толькі свой унікальны гук. На віяланчэлі гуляюць не толькі ў складзе аркестраў, але і сольна: дома, у гасцях, на святах.
Першыя практыкаванні з гама могуць і не спадабацца: з нязвычкі смычок спаўзае са струн, гукі каравыя (часам проста жудасныя) і бязладныя, рукі отсыхают, плечы ныюць. Але з вопытам, здабытым добрасумленнымі заняткамі, пачуццё стомленасці канечнасцяў знікае, гукі выраўноўваюцца, смычок трывала ўтрымліваецца ў руцэ. З'яўляюцца ўжо іншыя пачуцці - упэўненасць і спакой, а таксама задавальненне ад выніку сваёй працы.
Левая рука пры гульні гам асвойвае пазіцыі на грыфе інструмента. Спачатку вывучаецца однооктавная гама Да мажор у першай пазіцыі, затым яе пашыраюць да двухоктавной.
Паралельна з ёй можна пачынаць развучваць гаму ля мінор ў тым жа парадку: у адну актаву, затым - двухоктавную.
Каб было цікавей вучыцца, нядрэнна бы такі вучыцца не толькі гамы, але і прыгожыя нескладаныя мелодыі з класічных твораў, народнай і нават сучаснай музыкі.
магчымыя складанасці
Віяланчэль многія прафесіяналы называюць дасканалым музычным інструментам:
- віяланчэліст займае зручнае становішча для паўнавартаснай і працяглай гульні;
- інструмент таксама размешчаны выгадна: зручны ў дачыненні доступу да струн як левай, так і правай рукой;
- абедзве рукі пры гульні займаюць натуральнае становішча (няма перадумоў для іх стомленасці, зацякання, страты адчувальнасці і гэтак далей);
- добры агляд струн на грыфе і ў раёне дзеянні смычка;
- няма поўных фізічных нагрузак на віяланчэліста;
- стоадсоткавая магчымасць раскрыць у сабе віртуоза.
Асноўныя складанасці для навучання на віяланчэлі заключаюцца ў такіх момантах:
- дарагі інструмент, які дазволіць можа сабе не кожны;
- вялікія памеры віяланчэлі абмяжоўваюць перамяшчэння з ім;
- непапулярнасць інструмента сярод моладзі;
- рэпертуар, абмежаваны пераважна класікай;
- доўгі тэрмін навучання сапраўднаму майстэрству;
- вялікія выдаткі фізічнай працы пры выкананні віртуозных рысак.
Саветы для пачаткоўцаў
Для тых пачаткоўцаў віяланчэлістаў, хто шануе і любіць гэты інструмент, можна даць некалькі саветаў для паспяховага навучання.
- Незалежна ад мэты навучання (гульня для сябе ці больш сур'ёзныя задачы) для першых урокаў неабходны дасведчаны педагог-віяланчэліст.
- Займацца трэба кожны дзень.
- Штодзённая размінка павінна ўключаць практыкаванні на незалежнасць пальцаў левай рукі, розныя рыскі смычком, гамы.
- Глядзець канцэрты і відеэаурокі майстроў.
- Выпраўляць свае памылкі ў тэхніцы гульні неадкладна, не дазваляючы ім ўкараніцца ў звычку.
Калі вучыцеся для сябе, старайцеся ладзіць часам канцэрты для блізкіх. Гэта вельмі матывуе на развіццё майстэрства.
